IZVJEŠTAJ O RADU ORGANIZACIJE SLIJEPIH ZA BAR I ULCINJ ZA OKTOBAR 2022 GODINE

IZVJEŠTAJ O RADU ORGANIZACIJE SLIJEPIH ZA BAR I ULCINJ ZA OKTOBAR 2022 GODINE

 

U nastavku vas informišemo o projektima i aktivnostima realizovanim u mjesecu za nama, koje su sprovedene shodno potrebama i interesovanjima članstva, ali i u skladu sa programom rada Organizacije za 2022. godinu.

U oktobru, rukovodstvo Organizacije je uložilo velike napore kako bi obezbijedilo neophodna sredstva za redovno finansijsko-materijalno poslovanje. Predano smo radili na kreiranju projektnih ideja koje pozitivno mogu doprinijeti uključivanju članstva u različite aktivnosti. Kako bismo što bolje osigurali da budu i realizovane aktivnosti predviđene  godišnjim programom rada, učestvovali smo na jednom broju konkursa.

 

Organizacija slijepih za Bar i Ulcinj, od 31. avgusta implementira šestomjesečni projekat “Unaprijeđenje stepena saobraćajne kulture i prava OSI u saobraćaju!”,  koji je podržan od komisije Ministarstva kapitalnih investicija za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama za finansiranje projekata/programa u oblasti zaštite lica sa invaliditetom u saobraćaju, u 2022 godini.
Opšti cilj projekta je: Doprinos poštovanju ljudskih prava osoba s invaliditetom kao učesnika u saobraćaju i promociji jednakosti”.

Specifični cilj, projekta koji će biti ostvaren realizacijom predviđenih aktivnosti: “Podizanje nivoa saobraćajne kulture i kreiranje preporuka za prevazilaženje evidentnih barijera sa kojima se susreću osobe s invaliditetom u saobraćaju.”

Realizacijom predviđenih aktivnosti projekta kao direktni korisnici biće uključene sve osobe s invaliditetom koje žive ili borave na teritoriji Bijelog Polja, Podgorice i Bara, kao i prevoznici, preduzeća i agencije.”

U sklopu navedenog projekta 19. oktobra u prostorijama organizacije održan je trening za istraživače koji su bili upoznati sa načinom i metodama istraživanja.

Oni će sprovesti istraživanje o stepenu i vrsti diskriminacije sa kojom se suočavaju lica s invaliditetom prilikom ostvarivanja prava iz oblasti saobraćaja na teritoriji Bijelog Polja, Podgorice i Bara.

 

U okviru javnih radova kod Zavoda za zapošljavanje Crne Gore teče implementacija projekta  “Servis personalne asistencije za slijepa i teže slabovida lica”. Njegova realizacija počela je 20. jula u trajanju od četiri mjeseca. Dva personalna asistenta tokom oktobra pružala su personalnu asistenciju u prostorijama Organizacije, ali po potrebi i na terenu jednom broju članova. Podrška je podrazumijevala pomoć osobama sa smetnjama vida pri kretanju, nabavci osnovnih životnih namirnica, plaćanje komunalija, prevoz u različite svrhe, kao i neophodnu pomoć u informisanju. Pružanjem personalne asistencije doprinijeli smo socijalizaciji, poboljšanju kvaliteta života i učešću u raznim društvenim aktivnostima za 15 članova.

 

Od 6. maja teče implementacija projekta „Programske aktivnosti Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj za 2022. godinu“, koji je podržan od strane komisije opštine Bar za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, za projekte i programe nevladinih organizacija za 2022. godinu.

Dodjeljena su sredstva i Organizaciji slijepih za Bar i Ulcinj kao nevladinoj organizaciji koja za opštinu Bar ima poseban status zbog svog značaja i dostignutog dometa i kontinuiteta u radu, a na osnovu plana i programa rada za 2022. godinu.

U sklopu projekta podržane su redovne aktivnosti kontinuiranog rada i obavljanja osnovne djelatnosti u Organizaciji kao i druge aktivnosti koje doprinose poboljšanju položaja i integraciju osoba sa potpunim i djelimičnim gubitkom vida.

 

Organizacija slijepih za Bar i Ulcinj, od 30. decembra 2021. godine  realizuje dvanaestomjesečni projekat „Za dostojanstven i ravnopravan život OSI“, koji je podržan od komisije Ministarstva pravde, ljudskih i manjinskih prava za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama za finansiranje projekata/programa u oblasti zaštite lica sa invaliditetom od diskriminacije i promociju jednakosti, pod nazivom „Recimo NE diskriminaciji lica sa invaliditetom- 2021“.
Opšti cilj projekta je “Omogućavanje potpune ravnopravnosti lica sa invaliditetom sa drugim licima u svim oblastima u skladu sa Zakonom o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom i Konvencijom o pravima lica sa invaliditetom.“

Njegova realizacija će doprinijeti unapređenju ukupnog kvaliteta života osoba s invaliditetom i članova njihovih porodica u ostvarivanju većeg stepena njihove socijalne integracije kroz pružanje usluga socijalne zaštite u širem smislu.

Specifični cilj (svrha) projekta koji će biti ostvaren realizacijom predviđenih aktivnosti je osnažiti osobe s invaliditetom i članove njihovih porodica radi unapređenja njihovog ukupnog kvaliteta života i poboljšanja socijalne inkluzije kroz edukaciju i informisanje o pristupu postojećim uslugama socijalne i dječije zaštite.

Direktnu ciljnu grupu predloženog projekta čine osobe sa invaliditetom i članovi njihovih porodica sa područja cijele Crne Gore.

U skladu sa planiranim aktivnostima projekta „Za dostojanstven i ravnopravan život OSI“, I u oktobru Barsko Ulcinjska Organizacija organizovala je pravno savjetovalište za osobe sa invaliditetom i članove njihovih porodica. Putem sprovođenja pravnog savjetovališta pružena je direktna podrška ponaosob svim osobama s invaliditetom i članovima njihovih porodica koje su zatražile ovakav vid pomoći u cilju rješavanja njihovih pojedinačnih problema, a u skladu sa njihovim potrebama, u pristupu postojećim uslugama socijalne i dječije zaštite.

Takođe u okviru projekta od 1. avgusta u trajanju od 3 mjeseca jednom nedeljno organizovali smo Dane otvorenih vrata za osobe sa invaliditetom i članove njihovih porodica.

Organizovanjem Dana otvorenih vrata, sve zainteresovane osobe s invaliditetom i članovi njihovih porodica imali su mogućnost da se kroz neposrednu komunikaciju sa aktivistima za zaštitu ljudskih prava osoba s invaliditetom detaljno upoznaju sa pristupom postojećim uslugama socijalne i dječije zaštite.

Dani otvorenih vrata organizovali su se svakog četvrtka u Baru, u prostorijama Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj.

 

NVO Ekvivalent u partnerstvu sa Organizacijom slijepih za Bar i Ulcinj, od 22. decembra 2021. godine realizuje dvanaestomjesečni projekat “Pristupačnost turističke ponude Crne Gore osobama s invaliditetom!”. Projekat je podržan od komisije Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama za finansiranje projekata/programa koji doprinose zaštiti lica sa invaliditetom “Pristupačnost objekata licima sa invaliditetom – kao načelo pri planiranju i izgradnji objekata “.

Konkretni cilj projekta je: “Stvaranje preduslova za formiranje pristupačne turističke ponude Crne Gore osobama s invaliditetom kroz unapređenje zakonodavnog okvira i kreiranje internet portala sa portfoliom pristupačnih smještajnih kapaciteta, turističkih sadržaja i turističkih paket aranžmana”.

Sprovođenjem planiranih aktivnosti projekta biće ostvaren doprinos većem stepenu dostupnosti informacija i ravnopravnosti lica sa invaliditetom sa drugim licima u skladu sa načelima Konvencije UN o pravima lica sa invaliditetom i Ustavom Crne Gore.

 

7. oktobra 2022. godine u Banja Luci, predsjednik Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj Veselin Joketić potpisao je sporazum o saradnji sa predsjednikom Gradske Organizacije slijepih Banja Luka, Miroslavom Mandićem.

Saradnja potpisnica Sporazuma temelji se na osnovama:

• Zajedničkog nastupa organizacija prema međunarodnim institucijama, donatorima, sporazumima te ostalim činiocima od zajedničkog interesa u svrhu poboljšanja kvaliteta života osoba oštećenog vida,
• Podsticanje i podržavanje aktivnosti, projekata i programa koji doprinose nove razvojne ideje i obostrane mogućnosti,
• Uključivanje u izradu razvojnih strategija i programa, te uvažavanje sugestija i prijedloga,
• Iniciranje i formiranje zajedničkih radnih grupa – komisija s ciljem rješavanja problematike osoba oštećenog vida, članova organizacija,
• Aktivnoga rada predstavnika potpisnika Sporazuma te koordinacijom zajedničkog djelovanja.

 

Prezentacija servisa “Videći/a pratilac/teljka” održana je  10. oktobra, u hotelu “Princess” u Baru za članove organizacije slijepih za Bar i Ulcinj.

Prezentacija servisa “Videći pratilac” realizovana je u okviru projekta „Jednakošću do dostojanstvenog života OSI u Crnoj Gori“, koji sprovodi Savez slijepih Crne Gore u partnerstvu sa Udruženjem za podršku osobama sa invaliditetom Bijelo Polje, a finansira Evropska unija kroz podršku za civilno društvo (CSF) i Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija Crne Gore.

Na prezentaciji je osim predstavljanja usluge “Videći/a pratilac/teljka” bilo riječi i o trenutnom stanju, načinu komunikacije i rada između sve tri strane (stručna radnica, saradnica i korisnici) i simuliranje konkretnih situacija koje se dešavaju na terenu.

 

Predsjednik Opštine Bar Dušan Raičević 13. oktobra u svom kabinetu organizovao je godišnji susret sa predsjednikom Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj Veselinom Joketićem povodom 15. oktobra, Međunarodnog dana bijelog štapa.

Tom prilikom je ocijenjeno da je na planu unaprijeđenja položaja slijepih i slabovidih osoba urađeno mnogo, ali i da će Opština nastaviti da sa posebnim senzibilitetom pristupa potrebama osoba sa invaliditetom.

”Pored redovnog finansiranja aktivnosti Organizacije, što se četvrtu godinu zaredom uspješno sprovodi, pažnja lokalne uprave u proteklom periodu bila je usmjerena i ka projektima kojima se može obezbijediti unaprijeđenje uslova života slabovidih osoba u našem gradu. Kroz izgradnju taktilnih staza na određenim lokacijama, postavljanja rampi te ugradnju zvučnih semafora znatno je poboljšano stanje infrastrukture koja je važna za pripadnike ove populacije. To je pravac u kojem ćemo ići i ubuduće jer želimo biti partner i oslonac osobama sa invaliditetom“, kazao je Raičević.

On je dodao da će aktivnosti Opštine Bar u narednom periodu podrazumijevati dalje prilagođavanje javnih površina i fazno postavljanje taktilnih staza vodilja za slabovide i slijepe sugrađane na lokacijama kod važnih institucija i objekata od vitalnog značaja za njihovo svakodnevno funkcionisanje.

Predsjednik Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj Veselin Joketić izrazio je zadovoljstvo sprovedenim mjerama i otvorenošću koju Opština Bar pokazuje u pogledu konsultacija ove organizacije oko svih projekata od značaja za OSI što rezultira vrlo konkretnim rezultatima koji znače bolji kvalitet života za slijepe i slabovide građane.

Na sastanku je istaknuta i namjera Opštine Bar da napravi korak naprijed i da svoje servise učini dostupnijim OSI te da kroz Kancelariju za upravljanje projektima EU pruži podršku Organizaciji i bude njen partner u procesu sprovođenja eventualnih projekata Evropske unije namijenjenih ovoj kategoriji stanovništva.

„Vjerujem da je kroz više primjera pokazana naša spremnost da članovima OSI obezbijedimo komfornije i kvalitetnije uslove.

Dobro razumijevanje i međusobno povjerenje sa Organizacijom, prepoznate kao NVO sa posebnim statusom, osnova su da i u narednom periodu tražimo mogućnosti koje će život slijepih i slabovidih osoba, kao važne cjeline naše zajednice, učiniti savremenijim i ljepšim“, zaključio je predsjednik Opštine Bar.

 

Aerodromi Crne Gore (ACG) su, uoči obilježavanja Međunarodnog dana bijelog štapa 15. oktobra, predstavili infrastrukturu koja omogućava samostalno kretanje i funkcionisanje osoba sa oštećenim vidom.

Predsjednik Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj, Veselin Joketić prisustvovao je ovom događaju i tom prilikom kazao: “Oduševljen sam ljubaznošću i diskretnošću osoblja ACG-a, kao i taktilnim stazama vodiljama, brajevim pismom i orijentacionom mapom.”

Rukovoditeljka projekta u ime ACG, Nina Planinić kazala je da je na aerodromu Podgorica instalirana taktilna staza vodilja i orijentacioni plan na Brajevom pismu, oznake u obliku broja na izlazima većih dimenzija.

Na podgoričkom aerodromu instaliran je i video zid u terminalnoj zgradi, radi bolje pristupačnosti i pregleda svih važnih informacija poput reda letjenja.

Ona je kazala, na aerodromima u Podgorici i Tivtu instalirani su lokalni mikrofoni na pultovima informacija, šalterima za registraciju putnika i prtljaga i šalterima za pasošku kontrolu, koji olakšavaju komunikaciju sa osobljem.

Na oba aerodroma instalirane su kontrasne trake u toaletima za osobe sa invaliditetom (OSI), kao i oznake na Brajevom pismu na šalterima informacija, šalterima za registraciju putnika i prtljaga i za pasošku kontrolu, kao i na vratima toaleta za OSI.

Instalirana je i prilagođena zvanična stranica ACG za osobe potpuno i djelimično oštećenog vida.

“ACG nastaviće da budu primjer pozitivne prakse u svim sferama, a posebno u kontekstu jednakog tretmana, poštovanja ličnosti i dostojanstva osoba sa invaliditetom”, poručila je Planinić.

Ona je podsjetila da je ranije dio zaposlenih ACG, koji su u direktnom kontaktu sa putnicima, uspješno završio i praktičnu obuku u cilju poboljšanja usluga zemaljskog opsluživanja putnika potpuno i djelimično oštećenog vida.

 

Povodom postavljanja natpisa na Brajevom pismu u Pošti Crne Gore, predsjednik organizacije slijepih za Bar i Ulcinj 11. oktobra sastao se sa Milicom Ćorović rukovodiocem regionalnog centra Bar. Istim povodom 14. oktobra u Pošti Crne Gore razgovarao je sa Slađanom Vujović saradnikom izvršnog direktora i Vesnom Goljević Novović PR menadžerom Pošte Crne Gore. Na upriličenim sastancima konstatovano je da je neophodno sve informacije u Pošti Crne Gore istaknuti na Brajevom pismu.

 

15 oktobar “Dan bjelog štapa”, je datum na koji slijepi i slabovidi širom svijeta ukazuju na svoje prisustvo u društvu, na probleme s kojima se svakodnevno susreću i na saradnju s lokalnim samoupravama, u cilju poboljšanja uslova života i rada, lakšeg kretanja po javnim površinama, pristupačnosti javnim objektima i ustanovama, aktivnog učešća i doprinosa funkcionisanju zajednice u kojoj žive.

U  svojim prostorijama članovi Organizacije su 14. oktobra prikladnim druženjem obilježili 15. oktobar Međunarodni dan bjelog štapa.

 

Caritas Crne Gore u saradnji sa Udruženjem paraplegičara Bar organizovao je okrugli sto na temu ”Osobe sa invaliditetom i mentalno zdravlje” u utorak 18. oktobra 2022. godine u prostorijama Caritasa Barske nadbiskupije u Baru.

Okrugli sto je realizovan u okviru regionalnog projekta SOCIETIES 2, koji za cilj ima unaprijeđenje kapaciteta organizacija civilnog društva u jugoistočnoj Evropi u procesima socijalne inkluzije i u promovisanju politika socijalne inkluzije putem efikasnog dijaloga sa institucijama tokom procesa donošenja odluka.

Projekat SOCIETIES 2 je finansiran od strane Evropske unije, a nosilac projekta je Caritas Srbije zajedno sa 11 partnerskih organizacija iz zemalja jugoistočne Evrope i Italije. Partneri SOCIETIS 2  u Crnoj Gori su Caritas Crne Gore i Udruženje paraplegičara Bar.

U radu okruglog stola učestvovao je i predsjednik organizacije Veselin Joketić.

 

Savez slijepih Crne Gore organizovao je fokus grupu u cilju prikupljanja informacija o trenutnom stanju u oblasti usluga seksualnog i reproduktivnog zdravlja žena s invaliditetom – ŽSI. Fokus grupi koja je održana 18. oktobra u hotelu “Princess” u Baru prisustvovao je veliki broj članova Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj.

Ovo je jedna od aktivnosti projekta “Osnažene ka promjeni” koji je podržan i finansiran od strane REACTORA, kroz aktivnost „Furthering Gender Equality through the EU accession process“ finansiran od strane Evropske unije i Švedske međunarodne organizacije za razvoj saradnje.

Svakodnevno su obavljani redovni administrativni poslovi, uz kontinuirano i ažurno vođenje evidencije o članstvu. Prema trenutnoj evidenciji imamo 73 člana različite strukture i starosne dobi.

 

U oblasti kulturno informativne djelatnosti, naši rezultati nikako nijesu ostali nezapaženi.

Knjiga Emilije Matić „Suza ima boju”, koja je nedavno objavljena u izdanju „Čigoja štampe” iz Beograda, predstavljena je u svečanoj sali Biblioteke za slijepe Crne Gore, u ponedjeljak 17. oktobra. O knjizi su, pored autorke, govorili i mr Božidar Denda i mr Aleksandar Ćuković. Odlomke iz djela čitala je Vesna Jaćimović. Promociji knjige Emilije Matić prisustvovao je Veselin Joketić, Predsjednik Organizacije.

 

Po tradiciji u  bioskopu Organizacije nastavljeno je sa prikazivanjem adaptiranih filmova za slijepe.

Organizovali smo 28. oktobra redovnu projekciju  filma “Sedmi pečat” u adaptaciji za osobe sa smetnjama vida, kojoj su po običaju prisustvovali mahom mlađi gledaoci.

 

U okviru Narodne biblioteke i čitaonice “Ivo Vučković” u Baru funkcioniše naša audio biblioteka u kojoj svi zainteresovani građani i turisti Bara mogu besplatno pozajmiti i pročitati željenu knjigu.

Korisnici biblioteke mogu doći i lično u prostorijama organizacije i na USB-u uzeti naslove koje bi željeli da čitaju. Servisi kućne i poštanske dostave knjiga funkcionisali su redovno pa je 8 naslova dostavljeno na čitanje našim korisnicima u zemlji i inostranstvu.

 

Dužnu pažnju posvećujemo informativnoj djelatnosti u okviru koje izdajemo časopis “Pravo na riječ”, jednom mjesečno u audio formatu, koji iz broja u broj stiče sve više slušalaca. Krajem mjeseca pripremljen, snimljen, umnožen i distribuiran je 225. broj časopisa za oktobar 2022. godine.

 

U cilju praćenja savremenih kanala komunikacije, ali i bolje vidljivosti i dostupnosti svih informacija vezanih za rad Organizacije, kako članovima, tako i ostalim građanima, konstantno smo ažurirali sajt www.orslibrul.org, facebook stranicu “Organizacija slijepih za Bar i Ulcinj” i instagram profil “orslibrul”.

 

Organizacija ima sopstvenu multifunkcionalnu štampariju koja raspolaže sa opremom za nesmetan rad.

U izvještajnom periodu odštampali smo različite materijale kao i naljepnice sa informacijama na Brajevom pismu jednom broju institucija i na taj način omogućili licima sa smetnjama vida da nesmetano funkcionišu pod jednakim uslovima kao i lica bez invaliditeta.

 

Posebnu pažnju posvetili smo inkluziji osoba sa smetnjama vida i njihovoj podršci u osposobljavanju za samostalan život.

U prostorijama Organizacije radi opremljen Društveni klub kao korisnički servis. Posjetiocima kluba i u proteklom mjesecu bilo je omogućeno da, svakog radnog dana u poslijepodnevnim satima, treniraju pikado, igraju društvene igre, koriste internet i kablovsku televiziju i druže se razmjenjujući svoja iskustva. Multifunkcionalni Društveni klub je servis usluga kojim smo donekle uspjeli da doprinesemo da se poboljša društvena aktivnost i socijalizacija našeg članstva, što će nam biti zadatak i ubuduće.

 

Šah, sport i rekreacija su nesumnjivo jedan od naših prioriteta. I u ovom periodu sprovedene su u djelo uobičajene aktivnosti u okviru Sportsko rekreativnog društva OSI „Bar” čiji je osnivač Organizacija slijepih za Bar i Ulcinj.

 

52. prvenstvo Crne Gore u atletici za osobe sa invaliditetom održano je 5. oktobra na atletskom stadionu Sportsko-rekreativnog centra Topolica u Baru.

Naš član Baranin Miloš Ranitović, u bacanju kugle, u spojenim kategorijama F 11/13 završio je kao drugoplasirani hicem od (10,06).

U bacanju diska, u kategoriji F 11/13, treći je bio Miloš Ranitović (24,97).

Šampionat je okupio 20 atletičara koji su se nadmetali u kategorijama 11-13 (osobe bez i sa smetnjama vida), 40-47 (osobe niskog rasta i osobe sa amputacijom) i 51-57 (osobe sa povredom kičme).

U okviru šampionata organizovani su i sportsko-rekreativni susreti članova područnih organizacija Saveza slijepih, koji su se nadmetali u navlačenju konopca.

Prvenstvo su, pod pokroviteljstvom Ministarstva sporta i mladih, organizovali Savez slijepih Crne Gore i Paraolimpijski komitet, uz tehničku podršku Organizacije slijepih za Bar i Ulcinj, Sportsko rekreativnog društva OSI “Bar” i Atletskog kluba OSI Vihor iz Podgorice.

Šampionat je organizovan u okviru Evropske nedjelje sporta, čiji su osnovni ciljevi usmjereni na podsticanje građana na bavljenje fizičkom aktivnošću, bez obzira na starost, fizičku spremnost, ili bilo koju drugu karakteristiku pojedinca, kao i na edukaciju građana o zdravom načinu života.

 

Na 2. Memorijalnom Međunarodnom turniru u govornom pikadu za slijepe “Sarajevo 2022” koji je održan 6 i 7 oktobra u Sarajevu, pikado ekipa Sportsko rekreativnog društva OSI „Bar“ osvojila je četvrto mjesto.

Ekipu su predstavljali: Muradija Ibrahimović, Veselin Joketić, Miroslav Savović i Mitar Đukanović.

Turnir je organizovalo Sportsko društvo slijepih i slabovidnih Kantona Sarajevo, a učestvovalo je deset ekipa iz: Srbije, Crne Gore, Slovenije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

 

Na VI međunarodnom turniru u govornom pikadu koji je održan 8. oktobra 2022. u Banja Luci, pikado ekipa Sportsko rekreativnog društva OSI „Bar“ osvojila je prvo mjesto čime im je pripao pehar. Ekipu su predstavljali: Muradija Ibrahimović, Veselin Joketić, Miroslav Savović i Mitar Đukanović. U konkurenciji slijepih igrača B1 na stazi jedan Muradija Ibrahimović osvojila je prvo mjesto. U konkurenciji slabovidih igrača B2 Miroslav Savović zauzeo je prvo mjesto, dok je Mitru Đukanoviću pripalo treće mjesto.

Na turniru koje je organizovalo društvo za sport i rekreaciju slijepih „Vid“ Banja Luka, učestvovalo je osam ekipa iz: Srbije, Crne Gore, Hrvatske, Slovenije i Bosne i Hercegovine.

 

Članovi Sportsko rekreativnog društva OSI „Bar” i u proteklom periodu redovno su trenirali pikado pripremajući se za predstojeća takmičenja. Jedan broj atletičara i rekreativaca društva je trenirao na atletskim terenima sportsko rekreativnog centra Topolica u Baru.

 

I u ovom periodu imali smo dinamičnu i kvalitetnu saradnju sa brojnim pojedincima, pravnim subjektima i organizacijama, kao i sa medijskim kućama u Crnoj Gori.